Twee jaar solidariteit: van idee tot praktijk

Vloerwerk is in twee jaar tijd uitgegroeid tot een daadkrachtige organisatie. Als solidariteitsnetwerk hebben de mensen achter Vloerwerk al veel voor anderen en voor elkaar kunnen betekenen: van het bieden van een luisterend oor tot het organiseren van acties. In onderstaand artikel wordt uit de doeken gedaan hoe Vloerwerk zich ontwikkeld heeft en waar wij als vrijwilligersorganisatie nu staan.

Vloerwerk heeft een voorgeschiedenis: 2012.

Het begon allemaal toen de vriendin van één van ons bij Bastion Hotels minder dan het minimumloon uitbetaald kreeg. Bastion Hotels hanteerde het zogeheten stukloon waarbij een schoonmaker een bepaald quotum opgelegd krijgt. Dat quotum houdt bijvoorbeeld in dat je vijf hotelkamers in één uur schoongemaakt moet hebben. Lukt je dat om wat voor reden dan ook niet, en maak je bijvoorbeeld ‘slechts’ vier kamers schoon in een uur, dan krijg je evenredig minder uitbetaald. De werkdruk was daarbij duidelijk té hoog. Quota werden door de gedupeerde en haar collega’s regelmatig niet gehaald en zij werd dus structureel onderbetaald.

De Vrije Bond en AGA besloten naar aanleiding hiervan een campagne te starten genaamd “Bastion? Basterds!” Het idee was vrij simpel: met zo veel mogelijk mensen naar het desbetreffende Bastion Hotel gaan en daar zo veel mogelijk herrie en stampij maken. Dit escaleerde doordat er tijdens de actie een aantal mensen door de politie werden opgepakt. De boodschap aan Bastion Hotels was echter duidelijk: dit arbeidsonrecht pikken we niet.

Nadat er mensen waren opgepakt was er veel animo om weer een soortgelijke actie op te zetten. Zo werd er redelijk ad hoc actie na actie georganiseerd en was er nog niet echt een onderliggende strategie te vinden. Uiteindelijk faalde de campagne in dat opzicht ook: er werd niet direct resultaat behaald. Wel zorgde het ervoor dat een groep mensen die meededen aan deze acties gingen nadenken over hoe het dan beter kon en hoe er dan wel concrete resultaten behaald konden worden.

Inspiratie uit Amerika met de lessen van hier

In de tijd daarna bracht de Vrije Bond een vertaalde brochure uit van SeaSol met veel praktische tips over het opzetten van een solidariteitsnetwerk. SeaSol, kort voor Seattle Solidarity Network, is een organisatie die zich inzet voor gedupeerden bij arbeids- en huurconflicten. SeaSol hanteert een methode waarbij ze langzaam maar zeker hun acties escaleren. Actievoerders drukken bij werkgevers en verhuurders steeds harder op de plekken waar het zeer doet, totdat gedupeerden krijgen waar ze recht op hebben.

In de zomer van 2015 kwam men mede daarom met het idee om een politiek neutrale alarmlijst voor arbeidsconflicten te maken. Hierop zouden mensen komen te staan die opgeroepen konden worden voor acties zoals die van Bastion? Basterds! Dit idee is toen verspreid in het persoonlijke en activistische netwerk van een aantal mensen. Ook is er rond die tijd door een kleine groep mensen tegen elkaar uitgesproken dat ze zich tegen arbeidsonrecht wilden gaan inzetten voor de komende drie jaar. Hierdoor werd de poging om arbeidsconflicten voor mensen binnen en buiten de organisatie te beslechten gelijk een stuk serieuzer.

Al die ingrediënten zorgden er uiteindelijk voor dat er in de herfst van 2015 een oprichtingsbijeenkomst voor Vloerwerk georganiseerd werd in een vrijplaats in Amsterdam. De organisatie maakte hiermee een stap richting volwassenheid. Een goed voorbeeld is al de helft van het werk zou je al gauw denken, maar wat ga je met al die mooie ideeën doen op het moment dat er nog niemand is die zich als gedupeerde heeft aangemeld? De zes mensen die op dat moment de actieve kern van Vloerwerk vormden probeerden hun ideeën onderling verder af te stemmen. Aan de ene kant waren ze het er snel over eens dat de organisatie zo open mogelijk moest zijn. Aan de andere kant kostte het grote moeite om de juiste bewoordingen te vinden voor het doel dat Vloerwerk voor ogen had. Misschien nogal wiedes: de eerste aanmelding van een conflict moest op dat moment nog binnen komen.

Eerste stappen in de buitenwereld: 1 mei 2016

Vloerwerk ging krachtig aan de slag met zich bekendmaken vanaf de de 1 mei demonstratie van 2016 in Amsterdam. Dit zien dan ook we als onze oprichtingsdatum. Tijdens deze demostratie van de FNV flyers deelden we flyers uit en spraken we met mensen. Er waren veel (vooral jonge) mensen die interesse toonden in de eveneens jonge organisatie. Een aantal van hen heeft zich vervolgens aangesloten. Onder hen waren ook veel activisten die bij Bastion Basterds hadden geholpen. Vanaf dat moment zijn er ook veel Vloerwerk-posters geplakt, voornamelijk op de belangrijkste fietsroutes van de stad.

Al het promotiewerk worp uiteindelijk zijn vruchten af: de eerste zaak kwam binnen! Vloerwerk sprak af met de gedupeerde en we klommen gauw daarna in de pen om een campagne van A tot Z te ontwikkelen. Uiteindelijk durfde de gedupeerde niet om door te gaan. Een eerste les was hiermee snel geleerd: iemand die te maken heeft met een arbeidsconflict is om wat voor reden dan ook niet altijd bereid om daar écht iets mee te doen. Dat kan bijvoorbeeld komen door angst om een baan te verliezen of door de stress die een arbeidsconflict überhaupt met zich meebrengt. De organisatie leerde dus al gauw om niet direct alles op alles te zetten om arbeidsconflicten aan te pakken zodra iemand contact opnam, maar om ook te kijken naar wat de gedupeerde nou precies wil.

We worden getest in onze eerste strijd: juli 2016.

Niet lang daarna klopte Jiko aan de deur die onrechtmatig was ontslagen. Hij was werkzaam als kok en zijn baas had hem zonder reden op straat gezet. In eerste instantie kwam Vloerwerk met Jiko mee om hem te ondersteunen bij moeilijke gesprekken om een ontslagvergoeding te bewerkstelligen. Uiteindelijk kwam Jiko’s baas maar met een schamele afkoopsom. Om die reden werd er een eisenbrief door Vloerwerk opgesteld. Deze brief werd overhandigd door Jiko en zes Vloerwerkers op een personeelsdiner en dit maakte een verpletterende indruk bij zowel het personeel als de baas.

Vloerwerk had niet verwacht dat het zo’n vaart zou lopen, maar de baas kwam met een hoger voorstel en met de vraag om te onderhandelen. Hier hadden we nauwelijks ervaring mee. Gelukkig kon Vloerwerk rekenen op ondersteuning van mensen binnen de gelederen die vanuit de vakbond ervaring hadden met onderhandelen. Er is toen afgesproken met de baas waarna een gespannen gesprek met een dreigende sfeer plaatsvond. Vloerwerk hield het hoofd koel en zodoende kwam de organisatie samen met Jiko en een goede regeling naar buiten.

Kortom: de campagne was een daverend succes. Vloerwerk heeft toen geleerd om ook een coachende rol aan te nemen wanneer we ten strijde trekken met een gedupeerde. Wat ook een les was, is dat er behoorlijk wat reken- en leeswerk verricht moet worden voor het doorlopen van een volledige campagne. Wanneer je bij de werkgever een eis op tafel wilt neerleggen, moet deze natuurlijk wel gebaseerd zijn op de administratie van de werknemer, de dan geldende CAO en het arbeidscontract. Later heeft Vloerwerk contacten weten op te bouwen met o.a. juristen die de organisatie hierin ondersteunen.

Je leest meer over Jiko en de lessen die Vloerwerk heeft geleerd tijdens de campagne rond het ontslag van Jiko in dit bestaande artikel op de site van Vloerwerk.

Overvallen door succes: herfst 2016.

In de tussentijd begonnen meer mensen interesse te tonen in Vloerwerk en wilden ze de organisatie graag helpen meer bekendheid te krijgen door bijvoorbeeld te flyeren en te stickeren. Maar net als eerder kon er niet altijd direct invulling gegeven worden aan hun enthousiasme. De organisatie was nog jong en er moesten nog een paar administratieve hordes genomen worden op het pad naar volwassenheid. Denk bijvoorbeeld aan veilige e-mail en een gedegen leden- en contactenadministratie. Ook moesten er nieuwe cases binnenkomen om behandeld te worden.

Toen kwam er een op het eerste gezicht klein conflict binnen, maar dit bleek al gauw de sneeuwbal aan het begin van een lawine. Een gedupeerde die werkzaam was bij Çolak BV en op dat moment al aangesloten was bij Vloerwerk, wilde een vakantie opnemen. Daar werd vanuit haar werk moeilijk over gedaan. Toen Vloerwerk met haar in gesprek was, bleek dat er echter nog veel meer aan de hand was. Zo had ze bijvoorbeeld nog recht op achterstallig loon en bleek er van alles mis te zijn met hoe Çolak omging met het inroosteren van haar personeel.

Samen met de gedupeerde is er vervolgens een eisenbrief opgesteld en afgeleverd bij haar werkgever. Uiteindelijk was er in haar geval geen verdere actie nodig om de eisen ingewilligd te zien worden. Maar naar aanleiding van haar verhaal, werden zij en Vloerwerk gevraagd voor een interview op AT5. Ook de nationale media pikte het verhaal op en Vloerwerk stond even volledig in de spotlights. Dit had onder andere als gevolg dat er in een paar weken tijd ongeveer veertig medewerkers en oud-medewerkers van Çolak BV hun verhaal wilden doen bij Vloerwerk. Vloerwerk bundelde de verhalen, en deelde vervolgens flyers uit bij personeelsleden van Çolak om hun te wijzen op hun rechten.

Vloerwerk wilde alle (oud-)medewerkers serieus nemen, maar dat kostte uiteraard veel tijd en veel moeite. De organisatie miste de capaciteit om zo’n grote groep te kunnen horen en al hun individuele belangen te kunnen behartigen. Uiteindelijk zijn er samen met een aantal medewerkers in naam van Vloerwerk e-mails gestuurd om bijvoorbeeld achterstallig loon te vorderen. Dit had als resultaat dat ze dit alsnog uitbetaald kregen. Deze oud-medewerkers hebben zich naar aanleiding van deze acties ook aangesloten bij Vloerwerk.

Na het hoofdstuk Çolak was het langere tijd stil. Mede doordat iedereen er even doorheen zat na deze drukke periode van actievoeren en organiseren. Ook meldden zich toen veel mensen met conflicten die uiteindelijk niet door wilden gaan. De vergaderingen werden nog wel met regelmaat gehouden, maar het draaide allemaal op een wat lager pitje.

Met hernieuwde kracht: vanaf zomer 2017.

De naam Vloerwerk was gevestigd en zweefde nog door het hele land. Zo kwam uiteindelijk ook Paige bij Vloerwerk terecht. Er was veel dialoog met Paige over wat zij precies wilde en welk doel zij voor ogen had. Dat was het belangrijkste. Dat en dat zij zich daarna zou aansluiten bij Vloerwerk om ook anderen te helpen.

De escalatie gebeurde rustig maar er werd vanaf de andere kant gedreigd met juridische maatregelen. Dat maakte iedereen even nerveus, maar inmiddels was de organisatie zo volwassen dat zij naar aanleiding hiervan geen gekke sprongen ging maken. Uiteindelijk kreeg Paige waar ze recht op had. Het leuke van deze campagne was dat er meerdere mensen die geholpen waren bij eerdere acties en campagnes, nu op hun beurt Paige hielpen bij haar campagne. Dat was een opsteker voor de organisatie en gaf vertrouwen in de solidariteitsidee van Vloerwerk.

De meest recente overwinning was van iemand die zelf al vanaf het begin bij Vloerwerk betrokken is. Een ZZP’er, ook een primeur. Nadat er vanuit Vloerwerk werd gedreigd met acties, kreeg hij betaald voor werk dat hij had geleverd.

Inmiddels is Vloerwerk een organisatie met een bak aan ervaring die opgewonden raakt wanneer er een nieuwe zaak binnenkomt en weet wat ze daar mee moet doen. Vloerwerk staat dan ook open voor nieuwe zaken en voor mensen die willen helpen. Ook krijgt de organisatie steeds vaker het verzoek om samen met anderen samen te werken of kennis te delen over hoe Vloerwerk zichzelf heeft opgezet en georganiseerd. Dit is de volgende stap naar een organisatie die nog meer impact kan creëren en nog meer mensen kan helpen met hun arbeidsconflicten.